5-7 januari 2019: Leddeth festival Lalibela

Lalibela en het Leddeth festival

Vooraf: het drukke programma, de lange residagen leiden tot een iets minder fraai verhaal. Daarnaast had ik 2,5 dag geren internet. Probeer straks ook nog of hert lukt een eerste serie foto’s van Lalibela te uploaden. We zijn nu begonnen aan het 2e deel van de reis en zxijn net om 22 uur aangekomen in ons erst hotel in Ziway

en slechte wifiLalibela is een dorp van ca 25.000 inwoners, maar tijdens het Leddeth festival komen er naar schatting 200.000 bedevaartgangers bij. Het leddeth festival valt samen met het ortodoxe kerstfeest in Ethioipie. Kerstmis is op 7 januari, maar het festival begint dar al aan voorafgaand. De orthodox christelijke bedevaartgangers verblijven vooral rondom de twee locaties waar zich de 13 in rotsen uitgehouwen kerken bevinden. Het is er daardoor chaotisch druk. Wij, de toch nog spaarzame toeristen, vallen in die menigte in het niet.

Zoals wij onze ogen uitkijken bij het aanschouwen van de bedevaartgangers, zo zijn wij voor veel van hen een bezienswaardigheid.

Het is eigenlijk onduidelijk hoe die 13 kerken hier zijn ontstaan. Er doen hierover verschillende verhalen de ronde. Waarschijnlijk dateren ze uit de 12 eeuw. Menselijkerwijs bezien is het niet aannemelijk dat ze allemaal in een korte periode zijn gebouwd. Lalibela bevindt zich namelijk op een vulkanische rotsachtige ondergrond. Daarin zijn letterlijk grote stukken uitgehakt en in die ‘kuilen’ staan dan weer de rotskerken.

Onder gelovigen gaat het verhaal dat God in Lalibela een Jerusalem voor Afrika heeft gesticht. De reden zou zijn dat de christenen dan niet meer op bedevaart naar Jerusalem zouden moeten gaan. Die tocht naar Jerusalem was erg onveilig: veel bedevaartgangers werden onderweg gedood. Onze zeer gelovige gids tijdens ons bezoek is ervan overtuigd dat het precies zo is gegaan, als dat laatste verhaal vertelt.

Ons bezoek aan het Leddeth festival

Het bijwonen van een avondceremonie in een van de kerken is een ware belevenis. Het begint al met de weg er naartoe over paden en door primitieve tunneltjes. Een zaklamp is dan pure noodzaak. Klimmen en klauteren en dat tussen een menigte bedevaartgangers die dezelfde richting op gaat of juist de tegenovergestelde op de smalle paadjes.

Zo’n ceremonie hier in Ethiopie is niet te vergelijken met wat je bij ons in de kerken ziet. Er zijn veel priesters bij betrokken, prachtig gekleed met muziek en dans erbij. Zo’n ceremonie duurt uren met de climax aan het einde. Dan wordt de dans redelijk opzwepend met een joelende en applaudiserende menigte eromheen. Je hoort dan ook de karakteristieke geluiden die de Afrikaanse vrouwen maken met hun tong, de alilta. Probleem bij dit festival is om er dichtbij te komen: iedereen wil natuurlijk vooraan staan om zoveel mogelijk te zien. Kortom: je moet je door de menigte heen wringen om zover mogelijk te komen. Wij slpaen in een hotel, maar de ( veelal arme bedevaartgangers slapen overal op de grond: langs de wegen, paden en ook op de trappen in de rotskerken.

Als je op je gemak alle ,of zoveel mogelijk, kerken wilt bezoeken om ze eens rustig te bekijken, dan is het Leddeth festival het meest ongeschikte moment. Elk nadeel heeft zijn voordeel. Alle bedevaaartgangers willen overdag ook de kerken uit relegieuze overwegingen bezoeken. Je ervaaart nu de beleving van dit zeer gelovige volk om je heen bij het bezoek aan de kerken. Dat geldt natuurlijk in de kerken, maar ook daar buiten. Ik denk dat het meemaken van die beleving meer indruk op me gemaakt heeft dan het alternatief: bezoek op een rustig moment.

Op 7 januari is het kerstdag. De ‘kerstviering’ is zo mogelijk nog met meer ceremonieel vertoon bij een van de kerken. een hele televisieploeg is daar bij aanwezig. Dat heeft wel tot gevolg dat het nog drukker is. Onze gids was totnutoe steeds in staat een (sluip)weg te vinden naar een mooie plek om veel te zien. Dit keer lopen we overal vast. Op een afstand zien we wel de hele stoet met priesters en gevolg vanaf het dak van de kerk via bruggetjes afdalen naar,waarschijnlijk, de voorkant van de kerk. Elke keer als er weer een groepje afdalt, worden ze door de menigte gelovigen met gejuich en tonggeklak ontvangen. Een ware belevenis. We besluiten daarna naar de mooist gelegen kerk Sint George. Na de lunch zijn we naar de ruim 40 km buiten Lalibela naar een heel bijzondere rotskerk geweest. De hele weg is onverhard over bergachtige en zeer stoffige wegen. We moesten nog een keer hier enkele kilometers in het noorden van Ethiopie flink klimmen op een zeer steil pad. Confronterend waren de bedelaars die langs het pad zaten. De armoede in Ethiopie is in 2019 nog steeds heel groot.

Naschrift

Het laatste stuk van deze tekst schrijf ik als we net een uurtje met de fourwheeldrives onderweg zijn vanuit Addis Abeba naar Zimay, een rit van 4 uur naar het zuiden. Vanmorgen vlogen we vanuit Lalibela naar Addis. Die vlucht ging niet helemaal goed. De pomp op het vliegveld voor het bijtanken hield ermee op en we hadden onvoldoende brandstof aan boord om Addis Abeba te halen. Afrikaanse improvisatie: Gondar konden we wel halen. We zijn via Gondar omgevlogen naar Addis. Met 3 uur vertraging kwamen we in Addis aan, waardoor we pas om 5 uur ‘s middags de stad verlieten in vijf fourwheeldrives. Hierdoor komen we vanavond na een zeer lange reisdag pas om 9-10 uur aan. Morgen weer een lange reisdag om echt diep het zuiden in te gaan.

De namen van alle kerken heb ik maar even weggelaten.